Cümlənin ikinci dərəcəli üzvləri. Sınaq 2. Sınağın cavabları. Azərbaycan dili

Cümlələrdən birində tamamlıq nə? sualına cavab verir:

A) Mən bu kitabı bir neçə dəfə oxudum.

B) Sən onlara azərbaycanca yazmağı öyrədərsən.

C) Avadanlıq işləmədiyi üçün dünən usta çağırdıq.

D) Soltan bəy qulluqçu Sənəmə acıqlandı.

.

Tamamlığa aid olmayan xüsusiyyəti müəyyən edin.

A) Ən çox isim və əvəzliklə ifadə olunur.

B) İsmin adlıq və yiyəlik hallarından başqa qalan halların suallarına cavab verir.

C) Xəbərlə birlikdə cümlənin qrammatik əsasını təşkil edir.

D) İsmi xəbərlə də bağlı ola bilir.

.

"Çəmənliyin üstünə gecədən şeh dayanmışdı" cümləsində yer zərfliyi nə ilə ifadə olunub?

A) isimlə

B) məsdər tərkibi ilə

C) ismi birləşmə ilə

D) zərflə

.

Birində zərflik işlənməmişdir:

A) Rasim cəld və təmkinli bir insandır.

B) Sabah biz yenə həmin yerdə görüşməliyik.

C) Nigar Nərminlə kitabxanada oturmuşdu.

D) O yüngülləşmək, ürəyini boşaltmaq üçün dərdini danışdı.

.

Birində zaman zərfliyi yoxdur:

A) Pələng nərə çəkər hücumdan qabaq.

B) Məktəbə gedərkən yıxılıb qolunu sındırmışdı.

C) Əsəri oxuduqca adama elə gəlir ki, obrazları həyatda görmüsən.

D) Sənin sayəndə bu çətinliyin öhdəsindən gələ bildik.

.

Variantlardan biri səbəb və məqsəd zərfliyinin fərqli cəhəti kimi götürülə bilməz:

A) Məqsəd zərfliyinin ifadə etdiyi iş, hadisə xəbərdəki işdən, əlamət və hadisədən əvvələ aid olur. Səbəb zərfliyi ilə ifadə olunan iş bir məqsəd kimi qarşıda durur və gələcəyə aid olur.

B) Səbəb zərfliyi, əsasən, çıxışlıq halda olan və ya üçün, ötrü, görə qoşmalı -dığı⁴ şəkilçili feili sifət və feili sifət tərkibləri, bəzən də feili bağlama tərkibləri ilə ifadə olunur.

C) Səbəb zərfliyində iş kortəbii, məqsəd zərfliyində isə qabaqcadan planlama işləri kimi icra olunur.

D) Xəstəni incitməmək üçün (məqsəd) maşını asta-asta sürürdüm.
Xəstəni incitdiyim üçün (səbəb) maşını saxlamalı oldum.

.

"Şahın üzünə ağ olduğum üçün məni buraya göndəriblər" cümləsində zərfliyin hansı məna növləri işlənmişdir?

A) məqsəd, yer

B) səbəb, yer

C) məqsəd, tərzi-hərəkət

D) tərzi-hərəkət, yer

.

Hansı cümlədə feili bağlama tərkibi səbəb zərfliyi vəzifəsində işlənmişdir?

A) Dərslərinə yaxşı hazırlaşdığına görə imtahandan uğurla keçdi.

B) Qoca nəvələrinin gəlmədiyini görüb xeyli məyus oldu.

C) Bərk yorulduğu üçün yemək yemədən yerinə uzandı.

D) Mən imtahanda yüksək nəticə toplamaq üçün çalışırdım.

.

Fikirlərdən biri doğrudur:

A) Zərfliklər daha çox təyinin yanında olur.

B) Xəbərlə mübtədanın əlavəsi arasında şəxsə görə uyğunluq olmaya da bilər.

C) Bütün cümlə üzvləri bir-biri ilə sintaktik əlaqəyə girir.

D) Cümlədə sözlərin sırası heç vaxt pozulmur.

.

Hansı cümlədə təyin iki nitq hissəsinin xüsusiyyətini daşıyan sözlə ifadə olunmuşdur?

A) Türbəni görmək üçün gələnlərə şərbət payladılar.

B) Qonşusundan pis xəbər alan Sənubər cəld evə tərəf qaçdı.

C) Təzə mənzilə köçənlər mənim sinif yoldaşımgildir.

D) Onun əynində xəz palto, əlində də dəri çanta var idi.

.

Cavablar

Cümlənin ikinci dərəcəli üzvləri. Sınaq 2