1. Azərbaycan torpaqlarının işğalının başlanması Fənn-Sinif: Azərbaycan tarixi - XI sinif Sualların sayı: 25 Ödəniş: Pulludur (Hal-Hazırda PULSUZDUR) XVIII əsrin sonlarında Rusiyanın Cənubi Qafqazda iri miqyaslı hərbi əməliyyatlar aparmasına şərait yaradan amillərdən biri: Çar I Aleksandrın dövründə Rusiyada mərkəzi hakimiyyətin güclənməsi Osmanlı imperiyasının məğlub edilməsi və Yassı müqaviləsi ilə Rusiyanın mövqeyinin güclənməsi Qərbi Avropa dövlətləri ilə aparılan uğurlu diplomatik danışıqların nəticəsində onların bitərəfliyinə nail olunması Qacarlar dövlətinin bitərəfliyinə nail olunması Bir sıra şimal xanlıqlarının Çar I Pavelə müraciət edərək ondan yardım istəmələri XVIII əsrin sonlarında Rusiyanın Cənubi Qafqazda iri miqyaslı hərbi əməliyyatlar aparmasına şərait yaradan amillərdən biri deyil: 1791-ci ildə bağlanmış Yassı müqaviləsi ilə Rusiya bu regionda onun güclənməsinə mane olan Osmanlı imperiyasını Cənubi Qafqazda, o cümlədən Azərbaycanda fəal siyasət yürütmək imkanından məhrum edilməsi Qacarlar dövlətindəki siyasi qeyri-sabitlik Azərbaycanın parçalanmış vəziyyətdə olması Xanlıqlararası çəkişmələrin xalqın müqavimət gücünü zəiflətməsi Bir sıra şimal xanlıqlarının Çar I Pavelə müraciət edərək ondan yardım istəmələri 1801 - ci il I Aleksandrın manifesti ilə Rusiyanın tərkibinə qatılan Azərbaycan torpaqları: Car - Balakən Borçalı Pəmbək Qazax Şəmşəddil I Aleksandrın 1801 - ci il 12 sentyabr "Manifesti"nə aid deyil: Şərqi Gürcüstanın daxili müstəqilliyi ləğv olundu Xəzər vilayəti təşkil edildi Borçalı, Pəmbək, Qazax və Şəmşəddil sultanlıqları da Rusiyaya ilhaq edildi Azərbaycanın şimal torpaqlarının işğalı prosesində ilk addım atılmış oldu Gürcü quberniyası yaradıldı Rusiyanın Borçalı, Pəmbək, Qazax və Şəmşəddil sultanlıqlarını işğal etməsinə etiraz edən Azərbaycan xanlıqları hansılar idi? Gəncə, Bakı Gəncə, Qarabağ İrəvan, Gəncə Lənkəran, Qarabağ Qarabağ, İrəvan Göstərilənlər aiddir:1. Rusiyanın təcavüzkar siyasətinə qarşı açıq etirazını bildirmişdi2.Pəmbəklilərə müraciət edərək onları işğalçılara boyun əyməməyə çağırmış və öz xanlığına köçməyi təklif etmişdir3. Öz nümayəndəsini Tiflisə göndərərək şahın fərmanına əsasən Pəmbək vilayətinin ona məxsus olduğunu bildirmişdi Gəncə xanı Cavad xana Qarabağ xanı İbrahimxəlil xana Şəki xanı Səlim xana İrəvan xanı Məhəmməd xana Şamaxı xanı Mustafa xana Şəmşəddilin ruslar tərəfindən ilhaqına etirazını bildirmişdi: Gəncə xanı Cavad xan Qarabağ xanı İbrahimxəlil xan Şəki xanı Səlim xan İrəvan xanı Məhəmməd xan Şamaxı xanı Mustafa xan "...öz nümayəndəsini general İ.P.Lazarevin yanına göndərərək şahın fərmanına əsasən Pəmbək vilayətinin ona məxsus olduğunu bildirdi.Naxçıvan xanı ilə birlikdə hərbi qüvvələrini səfərbərliyə alaraq rus qoşunlarını Pəmbəkə buraxmamaq qərarına gəldilər... Gürcü şahzadəsi Davidin də Rusiyaya münasibəti dəyişdi... Gürcü şahzadələri Gürcüstanı rus qoşunlarından təmizləmək üçün ondan kömək istədilər. Bu fakt həmin dövrdə ...... xanlığın siyasi nüfuzunun və hərbi qüvvəsinin kifayət qədər güclü olduğunu sübut edir".Mətndə bəhs onunan mənbədə hansı xanlıqdan danışılır: Qarabağ Gəncə Naxşıvan Şəki İrəvan 1802-ci ilin sonlarında bağlanan Georgiyevsk sazişinin əsas müddəası: İran (Qacarlar) təhlükəsinə qarşı birgə mübarizə Xəzər dənizində gəmiçiliyin inkişaf etdirilməsi Rusiyanın xanlıqların müstəqilliyini qoruması Şamaxı və Şəki xanlıqları Rusiyanın himayəsinə qəbul olunması Azərbaycanın bütün şimal xanlıqlarının Rusiyanın himayəsinə qəbul olunması 1802 - ci ildə Georgiyevsk müqaviləsini imzalamış şimal xanlıqları:1. Quba2. Bakı3. Gəncə4. Lənkəran5. Bakı6. Dərbənd 1,2 2,3 3,5 4,6 1,4 1803-cü ilin əvvəllərində rus qoşunlarının ilk hədəf kimi Car-Balakəni seçməsinin səbəblərindən biri deyil: Camaatlığın əlverişli coğrafi mövqeyi Bir tərəfdən Gürcüstan, digər tərəfdən isə Dağıstanla sərhəddə yerləşməsi Azərbaycanın içərilərinə doğru hərəkət etmək üçün də mühüm strateji məntəqə idi Car-Balakən camaatının Rusiyaya edilən basqınlarının qarşısını almaq Car-Balakənin işğalı dağlı xalqlarının Şimali Qafqazda genişlənən azadlıq hərəkatının cənubla əlaqəsini kəsə bilərdi 1803-cü ilin martında Qanıx (Alazan) çayı sahilində baş verən döyüşdə rusların qalib gəlməsinin səbəbi: Qüvvələr nisbətinin rusların xeyrinə olması Carlılar arasında birliyin olmaması Gəncə xanının carlılara vəd etdiyi yardımı göstərməsi Dağlı xalqlarının carlılara vəd etdikləri yardımı etməmələri Rus generalının Car - Balakən hərbi rəhbərlərini ələ alaması Tiflisdə Car-Balakən camaatlığı ilə Rusiya arasındaimzalandı: Kürəkçay müqaviləsi "Andli öhdəlik" adlı sənəd Hərbi yardım haqqında müqavilə Sülh və dostluq haqqında sənəd Georgiyevsk müqaviləsi Car-Balakən camaatlığı ilə Rusiya arasında “Andlı öhdəlik” adlanan müqaviləyə aid deyil: Cammatlıq Rusiyanın himayəsinə keçdi Camaatlıq öz ərazisindən keçən karvanların təhlükəsizliyini təmin etməli idi Cammatlığın daxili muxtariyyəti saxlanıldı Cammatlıq Rusiya xəzinəsinə ipəklə xərac ödəməli idi Camaatlıq öz ərazisində rus qoşunlarını yerləşdirməli idi Rus işğalı dövründə Car - Balakən cammatlığına aid deyil: 1803 - cü ildə işğal olunub Rusiya ilə "Andli öhdəlik" adlı sənəd imzalayıb Rusiyanın hərbi müdaxiləsi zamanı silahlı müqavimət göstərib Çar I Aleksandrın dövründə işğal edilib İşğal olunduqdan sonra adı dəyişdirilib General Qulyakovun 1804 - cü ilin yanvarında Cara ikinci dəfə hücum etməsinə səbəb oldu: Carda Rusiyanın müstəmləkəçilik siyasətinin güclənməsi Carlıların xristian dinini qəbul etməkdən imtina etməsi Carlıların "Andlı öhdəliy"in şərtlərini yerinə yetirməməsi Carlıların rusların Gəncə xanlığını işğal etməsinə etiraz etməsi Carı idarə edən komendantın əhalidən qanunsuz vergilər tələb etməsi 1804 - cü ildə baş vermiş Zaqatala döyüşünün nəticəsi: Ruslar qələbə qazandılar General Qulyakov döyüşdə öldürüldü General Qulyakov İlisunu yandırdı "Andlı öhdəlik" adlı sənəd ləğv edildi Car ərazisindən rus qoşunları çıxarıldı Göstərilənlər aiddir:1. Ərazisində rus qoşunları yerləşdirilməli idi2. Tiflisə girovlar göndərilməli idi3. Əhali Rusiya xəzinəsinə xərac verməli idi İrəvan xanlığına Gəncə xanlığına Qarabağ xanlığına Şəki xanlığına Car - Balakən camaatlığına Xronoloji ardıcıllığı müəyyən edin:1. Qanıx çayı sahilində döyüş2. Gəncənin rus qoşunları tərəfindən işğalı3. Qazax, Şəmşəddil, Borçalı və Pəmbəkin Rusiyanın tərkibinə qatılması4. Quba və Lənkəran xanlıqlarının Rusiya ilə Georgiyevsk müqaviləsini imzalaması 1,2,3,4 4,3,2,1 3,4,1,2 2,3,1,4 1,2,4,3 Göstərilənlər aiddir:1.Bu ərazinin ruslar tərəfindən tutulması Azərbaycanın şimalında Qacarların ən mühüm dayaqlarından birinin itirilməsi demək idi2.Rusiya imperiyası bu hadisədən sonra Cənubi Qafqazda hərbi - strateji üstünlük əldə etmiş oldu3.Rus ordusuna digər xanlıqların işğalı üçün buradan hərbi baza kimi istifadə etmək imkanı yaratdı Şəkinin tutulmasına Car - Balakənin tutulmasına Dərbəndin ələ keçirilməsinə Gəncənin işğalına Qarabağın işğalına Gəncə xanlığına aid deyil: Azərbaycanın qərbində əsrlər boyu güclü qala rolu oynayıb 1805 - ci ildə Rusiya ilə Kürəkçay müqaviləsini imzalayıb Sisianov buranın işğalına xüsusi önəm verib Rus himayəsinə keçməsi haqqında müxtəlif təhdidlərlə dolu məktubları, külli miqdarda xərac tələbi xan tərəfindən rədd edilib Quruqobu yaxınlığındakı kəşfiyyat xarakterli döyüşdən sonra 1803 - cü ildə mühasirəyə alınıb Gəncə şəhərinin adı dəyişdirilib Yelizavetpol adlandırıldı: Birinci Rusiya - Qacarlar müharibəsi nəticəsində XIX əsrin ikinci yarısından İkinci Rusiya - Qacarlar müharibəsi nəticəsində XIX əsrin 20 - ci illərində Gəncə xanlığı ləğv edildikdən sonra “Qalanı xoşluqla vermək meyliniz olmadığını görüb axırıncı dəfə təslim şərtlərini sizə göndərməyi özümə borc bilirəm... Məktubuma təcili cavab istəməyim isə heç də o demək deyildir ki, mən düşmənimi nökər, qul hesab edirəm. Bu ona görədir ki, insanlar arasındakı qarşılıqlı hörmətə riayət olunmalıdır. Buna görə də ümidvaram ki... sabah günortadan qabaq məktubumun cavabını ala biləcəyəm”.Mətində bəhs olunan məktub kimə aiddir: Sisianova Qulyakova Paskeviçə Knorrinqə Abbas Mirzəyə Sisianovun Gəncə şəhərinin təslimi haqqında göndərdiyi məktubda verilmiş müddəalardan biri deyil: Cavad xan Gəncənin tabeliyindəki bütün əhali ilə birgə Ümumrusiya padşahının təbəəliyinə qəbul olmalıdır Qala tamamilə təmizlənməli, ora rus qoşunu toplanmalı və hərbi sursatı yerləşdirilməlidir Gəncə xanlığı öz müstəqilliyini tam olaraq qoruyub saxlamaq üçün Qacarlara müharibə elan etməlidir Qaladakı və Şəmşəddil yolundakı ordunu ərzaqla təmin etməlidir Cavad xan Gəncəli Rusiya imperiyasının tabeliyində olaraq əvvəlki ixtiyarla öz ərazisini idarə edir və Rusiyaya ildə 20 min manat xərac verməlidir Mətndə verilən sözlər kimə aiddir:"Şəhəri verməyə gəlincə bu niyyətindən çəkin, çünki bu olan iş deyil. Sən bura yalnız mənim meyitimin üzərindən girə bilərsən. Başa düşürsənmi? Ancaq mən öləndən sonra, başqa heç cür!" İbrahimxəlil xan Mustafa xan Məhəmməd xan Cavad xan Həsən xan 12345678910111213141516171819202122232425 Düz Səhv Cavabsız Bal Nəticələri bilmək üçün, Paylaşmaq mütləqdir
